Regiony produkcji whisky single malt

Wstęp

Historia szkockich regionów produkcji whisky sięga XVIII wieku, kiedy to w 1784 roku angielscy legislatorzy wyodrębnili dwa największe regiony w Szkocji – Highlands i Lowlands. Ich podział został dokonany na mocy ustawy o gorzelnictwie (Wash Act), która obniżała podatek w Anglii oraz szkockim Lowland uzależniając go od pojemności aparatu destylacyjnego oraz dziennej ilości przerabianego zacieru. Wyznaczono też wtedy linię graniczną Highlands (tzw. „Highland Line”). Umowna granica, oddzielająca Lowlands od Highlands, przebiegała od Dundee aż do Greenock. Ustawa ta wprowadzała odmienne przepisy prawne dla gorzelni zlokalizowanych po obu jej stronach. Wytwórcy z Lowlands stanęli w uprzywilejowanej pozycji ponieważ obowiązywały ich teraz niższe podatki oraz mogli używać mniejszych alembików, a „Higland Line” skutecznie blokowała export whisky z północy w południowe rejony wyspy.

W kolejnych stuleciach, ze względu na różniące te obszary warunki klimatyczne i geologiczne, które miały swoje odbicie w aromacie i smaku destylatu, producentów whisky zaczęto utożsamiać z konkretnym regionem. Ostatnia regulacja prawna z 2005 roku dzieli Szkocję na pięć regionów, do których należą: wcześniej wspomniane już Lowlands i Highlands oraz Speyside, Islay i Cambeltown.

Warto również wspomnieć, że obecnie zwyczajowo wyodrębnia się także region Islands (Wyspy), który formalnie należy jednak do Highlands.

Lowlands

Region położony na południu Szkocji. Umowna linia granicząca ją z Highlands przebiega od Greenock na zachodzie do Dundee na wschodzie. W Lowlands panują w miarę łagodne warunki klimatyczne, co sprzyja szybszemu dojrzewaniu destylatów, które tak jak w przypadku marki Auchentoshan mogą być destylowane trzykrotnie.

Profil: whisky o jasnej, słomkowej barwie, kwiatowo-owocowy aromacie, łagodnym smaku, o lekko wytrawnym finiszu.
Słynne destylarnie: Auchentoshan, Bladnoch, Glenkinchie.

Highlands (wraz z wyspami)

Highlands to największy region produkcji whisky pod względem powierzchni, za który uznaje się cały obszar Szkocji powyżej Edynburga i Glasgow. Dzieli się on na 4 podregiony zgodnie ze stronami świata: północny, południowy, wschodni i zachodni.

Profil:
• Highlands Południowy i Wschodni: lekka whisky, wytrawna, owocowa, czasem z nutami dymnymi,
• Highlands Zachodni wraz z przybrzeżnymi wyspami: whisky pełne, ostre ze śladami torfu i dymu oraz morskiej bryzy,
• Highlands Północne: whisky pełne, słodkie i bogate.
Słynne destylarnie: Aberfeldy, Ben Nevis, Glenmorangie, Highland Park, Old Pulteney.

Speyside

Region położony w dorzeczu rzeki Spey. Znajduje się tam przeszło połowa pracujących dziś szkockich destylarni. Region ten określany jest również jako serce produkcji whisky. Niegdyś, Speyside stanowił część regionu Highlands, dlatego niektóre destylarnie wciąż stosują tę nazwę na swojej etykiecie.

Profil: whisky dość słodkie i wonne,  w miarę delikatne i zbalansowane w smaku. W zapachu od kwiecisto-łąkowych aż po pełną, owocową słodycz i miód.
Słynne destylarnie: Balvenie, Glenfiddich, Glenlivet, Macallan.

Islay

Najbardziej charakterystyczny szkocki region. Obejmuje on liczącą zaledwie 25 km długości wyspę Islay, którą w dużej części pokrywają torfowiska.

Profil: whisky o mocnych akcentach dymnych i torfowowych oraz morskiej bryzy.
Słynne destylarnie: Laphroaig, Legavulin, Ardbeg, Bowmore, Bruichladdich

Campbeltown

Niewielki region leżący na półwyspie Kintyre. W przeszłości jeden z najważniejszych ośrodków produkcji whisky, w którym działało kilkadziesiąt destylarni. Ze względu na wielki kryzys (1929-1933) oraz prohibicję w USA (1920-1933), które znacznie obniżyły popyt na szkocką whisky, większość z nich zamknięto. Obecnie w regionie funkcjonują jedynie dwie destylarnie. Springbank oraz Glen Scotia.

Profil: whisky złożone, z posmakiem, torfu, jodu i soli morskiej.
Słynne destylarnie: Springbank, Glen Scotia.

Uwaga!

Warto pamiętać, że w świetle dzisiejszych realiów taki podział bywa często bardzo mylny, czego przykładem jest chociażby marka
Bunnahabhain, która pomimo tego, że produkowana jest na wyspie Islay, jest whisky nie torfowaną.