Miód pitny

Co to jest miód pitny?

Miód pitny jest to napój alkoholowy zawierający od 9-18% alkoholu oraz 35–230 g/l cukru, otrzymywany przez fermentację alkoholową wodnego roztworu miodu pszczelego (zwanego brzeczką miodową). W zależności od objętościowego stosunku miodu do wody w brzeczce rozróżnia się miody pitne takie jak: półtorak, dwójniak, trójniak oraz czwórniak. Produkcja miodu pitnego nazywana jest miodosytnictwem, a budynek, w którym odbywa się produkcja – miodosytnią.

Miód pitny wyrabiany był już w średniowieczu, głównie w Skandynawii i krajach słowiańskich (Polska, Litwa). W tym czasie był to trunek luksusowy i kosztowny, który cieszył się dużą renomą. Pijano go rzadko, najczęściej przy okazji ważnych uroczystości takich jak wesele. Z czasem stracił on jednak na znaczeniu na rzecz wina i wódki. Pod koniec XVIII w., poza Podhalem i Litwą, jego produkcja była już prawdziwą rzadkością. Ponowny wzrost zainteresowania miodami pitnymi w Polsce nastąpił dopiero na początku XXI wieku. Zaowocował on powstaniem wielu nowych, głównie rzemieślniczych, miodosytni, a także zarejestrowaniem w 2008 roku przez Komisję Europejską polskich miodów pitnych jako “Gwarantowana Tradycyjna Specjalność”.

Jak powstaje miód pitny?

Proces produkcji miodów pitnych obejmuje metodę “na zimno” (miody niesycone) i “na gorąco” (miody sycone). Różnica między tymi metoda polega na tym, że w metodzie “na gorąco” brzeczka przed fermentacją jest dodatkowa warzona (gotowana). Dzięki temu dochodzi do zniszczenia wszystkich zawartych w miodzie drobnoustrojów (takich jak dzikie drożdże i bakterie), a co za tym idzie ograniczenia niebezpieczeństwa powstania wady lub choroby w gotowym produkcie.

Wyrób miodów pitnych obejmuje następujące etapy:

• przygotowanie brzeczki miodowej (rozcieńczenie miodu wodą),
• warzenie brzeczki (tylko w przypadku miodów syconych)
• doprawianie brzeczki (miody zaprawowe i owocowe),
• fermentacja brzeczki,
• dojrzewanie i doprawianie młodego miodu pitnego.

Rodzaje miodów pitnych

Podstawowa klasyfikacja miodów pitnych oparta jest na zawartość miodu w brzeczce. Według tego podziału wyróżnia się następujące rodzaje miodów pitnych:

• Czwórniaki to miody otrzymywane z brzeczki, w której stosunek zawartości miodu do wody wynosi 1:3 (25-28 °Blg). Charakteryzują się stosunkowo szybkim okresem dojrzewania (leżakują zwykle od kilku miesięcy do roku), wytrawnym lub półwytrawnym smakiem i zawartością alkoholu w przedziale 9-12%.
• Trójniaki to miody otrzymywane z brzeczki, w której stosunek zawartości miodu do wody wynosi 1:2 (34-36 °Blg). Okres ich dojrzewania wynosi od roku do dwóch lat. Są to miody o delikatnym, słodkim posmaku i zawartości alkoholu na poziomie 12-14%.
• Dwójniaki (zwane również miodami królewskimi) to miody otrzymywane z brzeczki, w której stosunek zawartości miodu do wody wynosi 1:1 (48-50 °Blg). Proces ich wytworzenia jest bardzo wymagający, a okres dojrzewania wynosi od 2 do 4 lat. Dwójniaki są to miody słodkie o zawartości alkoholu wynoszącej od 14 do 16%.
• Półtoraki (zwane również miodami szlachetnymi) to miody otrzymywane z brzeczki, w której stosunek zawartości miodu do wody wynosi 1:1/2 (58-61°Blg). Są to miody o najlepszym aromacie i największym stopniu trudności przygotowania. Ze względu na wysoki stopień zasłodzenia, który wpływa na długi proces fermentacji, miody te dojrzewają dopiero po 5-10 latach leżakowania. Półtoraki charakteryzują się słodkim smakiem i zawartością alkoholu wynoszącą od 15 do 18%.

Inna powszechnie stosowana klasyfikacja oparta jest na sposobie doprawienia brzeczki. Według niej wyróżnia się następujące rodzaje miodów pitnych:

• naturalne, czyli miody niedoprawiane wytwarzane wyłącznie na bazie miodu.
• chmielone, czyli miody doprawione niewielką ilością chmielu.
• korzenno-ziołowe, czyli miody doprawione przyprawami taki jak np: cynamon, goździk, imbir, pieprz, jałowiec, wanilia, płatki róży, liście mięty, migdały, cytryna, czy skórkę pomarańczowa
• owocowe, czyli miody, które powstają, gdy oprócz wody do miodu dodane zostają soki owocowe. W ten sposób otrzymuje się: maliniaki (z sokiem malinowym), wiśniaki (z sokiem wiśniowym), jabłczaki itd.

Jak już wcześniej zostało wspomniane, od strony technologii wytwarzania miody pitne można podzielić także na sycone i niesycone.

Tradycyjne nazwy miodów pitnych

Dębniak – rodzaj miodu pitnego przechowywanego w beczkach dębowych.

Lipiec – rodzaj miodu pitnego produkowanego wyłącznie z miodu lipowego.