Cachaça – charakterystyka szczegółowa

28 października 202026 stycznia 2021 Przemek Alkohole

Definicja

Cachaça (wymawiane ka-SZA-sa) jest to destylowany napój alkoholowy produkowany z fermentowanego soku trzcinowego (z dodatkiem cukru nie większym niż 6g/l), o zawartości alkoholu od 38 do 48%*. Cachaca to alkohol, który uważany jest za tzw. dobro narodowe Brazylii, stanowi on jeden z głównych składników popularnego brazylijskiego drinka znanego jako Caipirinha. Cachaca jest nazwą unikalną, która zgodnie z obowiązującym w Brazylii prawem może być nadawana wyłącznie alkoholom produkowanym z cukru trzcinowego na terenie Brazylii. Cachaça znana jest jednak również pod wieloma innymi nazwami takimi jak: brazylijski rum, aguard(i)ente, pinga oraz caninha. Międzynarodowym dniem Cachaçy jest 12 czerwca.

Cachaça, chociaż często porównywana jest do wódki to znacznie bardziej przypomina rum i tequilę. Różni się jednak od tych alkoholi bardziej owocowym, a także wytrawnym i cierpkim smakiem.

W Brazylii cachaça jest bardzo często parowana z tamtejszą narodową potrawą, zwaną Feijoada, czyli gulaszem z czarnej, czerwonej lub brązowej fasoli.

*Cachaça o zawartości alkoholu powyżej 48% nosi nazwę aguardente de cana, a w przypadku dodania większej ilości cukru niż 6g/l – aguardente de cana-de-açúcar.

Historia

Historia cachaçy sięga XVI wieku, kiedy to Brazylia została skolonizowana przez osadników z Portugalii, którzy sprowadzili tam pierwsze sadzonki trzciny cukrowej. Nazwa trunku została zainspirowana hiszpańskim słowem cachaza, które oznacza niskiej jakości bimber (początkowo trunek ten uważany był za alkohol dla ludzi z marginesu społecznego). Portugalczycy, zaniepokojeni rosnącą popularnością cachaçy, bezskutecznie zakazywali jej produkcji i sprzedaży. W wieku XVIII sprzedaż tego alkoholu obłożono tak wysokim podatkiem, że wpływy z niego pozwoliły na całkowitą odbudowę Lizbony zniszczonej potężnym trzęsieniem ziemi w 1755 r.

Różnice i podobieństwa pomiędzy cachaçą i rumem

Główna różnica między cachaçą a rumem polega na tym, że rum jest w większości wytwarzany z melasy, czyli produktu ubocznego przy tworzeniu cukru, podczas gdy cachaça jest destylowana ze sfermentowanego świeżego soku z trzciny cukrowej. Z tego względu cachaça bardzo często traktowana jest jako odrębna kategoria alkoholi.

Duża część wśród klasyfikatorów alkoholi uznaje jednak cachaçę, jako podkategorię rumu. Przemawiać ma za tym głównie fakt, że niektóre rumy (w szczególności rhum agricole z francuskich Karaibów) są również wytwarzane z świeżego soku z trzciny cukrowej. Ponadto oba alkohole występują w jasnej i ciemnej odmianie, co czyni je jeszcze bardziej podobnymi.

Proces produkcji

Cachaça powstaje w wyniku zmiażdżenia trzciny cukrowej. W ten sposób pozyskiwany jest świeży sok z trzciny cukrowej, który zostaje poddany 24 godzinnej fermentacji. W tym czasie cały cukier jest przez drożdże przetwarzany w alkohol. Na końcu tego procesu moszcz zawiera ok. 8% alkoholu i jest gotowy do procesu destylacji.

Większość lokalnych producentów, którzy są właścicielami destylarni używa do tego celu miedzianych alembików, a ogromne koncerny produkujące na masową skalę – aparatury kolumnowej. Warto dodać, że cachaça w stosunku do rumu wyróżnia się stosunkowo niższą mocą spirytusu po destylacji – zwykle jest to 75% lub mniej, a w rumach 90% i więcej. Fakt ten sprawia, że cachaça ma swój charakterystyczny, wytrawny, owocowy i nieco warzywny posmak.

Po destylacji cachaça może być butelkowana natychmiast lub zostać poddana dojrzewaniu w zbiornikach ze stali nierdzewnej lub drewnianych kadziach przez okres od 6 do 12 miesięcy. Kadzie, w których leżakuje cachaça, wykonane są zazwyczaj z różnych gatunków drewna spotykanych w Ameryce Południowej, często bardzo egzotycznych dla mieszkańców Europy. Do najpopularniejszych należą:

Amendoim– bravo- drewno to pozwala na zachowanie charakterystycznego, pierwotnego smaku cachacy.
Araruva/ Kasztanowiec – cachaça starzona w beczkach z tego rodzaju drewna posiada kwiatowy, słodki aromat.
Cabreúva/ Bálsamo – nadaje aromatowi cachaçy intensywności.
Dąb – cachaça starzona w dębowych beczkach posiada migdałowy smak, zachowuje również aromat tanin.
Amburana – cachaça w tym przypadku jest lekko słodka z waniliowym aromatem.
Jequitibá – nadaje aromatowi cachaçy złożoności.

Klasyfikacja

Cachaça jest zazwyczaj klasyfikowana według posiadanego koloru. W ten sposób możemy wyróżnić:

• branca (biała) – cachaça, która jest przechowywana przed butelkowaniem w pojemnikach ze stali nierdzewnej lub w drewnianych kadziach, które nie nadaje trunkowi żadnego koloru. Biała cachaca jest również czasami nazywana clássica (klasyczna), tradicional (tradycyjna) lub prata (srebrna).
• amarela (żółta) – cachaça, która jest przechowywana lub starzona w drewnie, co powoduje znaczną zmianę koloru. Producenci mogą nazywać ją również ouro (złoto) lub cophecida (w wieku).

Cachaça jest również klasyfikowana według sposobu przechowywania przed butelkowaniem. W ten sposób możemy wyróżnić cachaçę:

• przechowywaną – taka cachaça spędza w drewnianych beczkach o dowolnej wielkości nieokreśloną ilość czasu.
• starzoną – taka cachaça musi zawierać ponad 50 procent trunku o wieku co najmniej jednego roku, który starzony był w beczkach o pojemności do 700 litrów. Wśród cachaçy starzonej wyróżniamy dwa rodzaje „Premium” (dojrzewa przez okres nie krótszy niż rok) i „Extra Premium” (okres nie krótszy niż trzy lata). W obu przypadkach całość zabutelkowanej cachaçy spędza w beczkach okres nie krótszy od wymaganego.

Najbardziej popularne marki

W Brazylii istnieje kilka tysięcy producentów cachaçy, ale zdecydowana większość produkcji przeznaczona jest na rynek lokalny. Najpopularniejsze międzynarodowe marki to: Leblon, Pitu, 51, Ypióca, Sagatiba, Novo Vogo, Avuá, Yaguara, Cabana, CanaRio.

Najbardziej popularne drinki

Chociaż cachacę można pić samodzielnie, bez żadnych dodatków to najczęściej spotykana jest w koktajlu caipirinha. Ponadto występuje równie w innych tradycyjnych koktajlach takich jak batida, rabo-de-galo, czy quentão.