Podstawowe szczepy winogron czerwonych win

25 maja 202011 marca 2021 Przemek Wino

Enologia, czyli inaczej winoznawstwo jest bardzo obszerną dziedziną nauki. Łączy w sobie wiele zagadnień zaczynając od procesu produkcji wina, aż po zasady jego degustacji.

Rozpoczynając swoją przygodę z winami warto zacząć od nauki podstawowych informacji dotyczących najpopularniejszych szczepów winogron win białych i czerwonych.

Cabernet Sauvignon

Najpopularniejsza na świecie odmiana. Pochodzi z Francji i jest krzyżówką odmian cabernet franc i sauvignon blanc. Ma duży potencjał starzenia się w beczce. Charakteryzuje się wysoką zawartością tanin, bogatym, owocowym smakiem oraz znaczącym poziomem alkoholu. Często mieszana z innymi odmianami – nadaje takiemu kupażowi mocy i struktury.

Syrah / Shiraz

Odmiana wywodząca się z południa Francji, która zaliczana jest do grupy odmian szlachetnych. Daje mocne, bogate, intensywnie zabarwione wina, znacznie zyskujące po dłuższym leżakowaniu, kiedy to stają się stosunkowo „miękkie”, a nawet delikatne.

Merlot

Wywodzi się prawdopodobnie z rejonu Bordeaux. Jest najczęściej uprawianą odmianą winorośli we Francji. Daje wina delikatne o średniej kwasowości, intensywnej barwie i miękkim taninom używany często do „wygładzenia tanin”, dzięki czemu chętnie wykorzystywany jest w kupażu z cabernet sauvignon. Szczep ten z łatwością dopasowuje się do warunków klimatycznych oraz glebowych.

Pinot Noir

Odmiana pochodząca z Burgundii. Występuje obecnie na całym świecie, a szczególnie ceniona jest w regionach o chłodniejszym klimacie. Odmiana sprawiająca trudności w uprawie, daje lekkie wina czerwone o względnie jasnym zabarwieniu, delikatnej budowie i niemałej kwasowość. Odmiana ta znakomicie nadaje się do długiego dojrzewania w beczkach, dlatego niektóre wina mogą być bardziej cierpkie i wyraziste. Inne nazwy: Spätburgunder (Niemcy), Pinot Nero (Włochy).

Sangiovese

Odmiana winorośli wywodząca się z Włoch, gdzie jest najczęściej uprawianą odmianą. Używana jest do produkcji sławnych win takich jak Chianti czy Brunello oraz jako składnik współczesnych win znanych jako supertoskany. Występuje w bardzo wielu klonach. Daje zarówno delikatne, jak i mocne, ekstraktywne wina o sporej zawartości tanin, dobrej kwasowości, nadające się do długiego dojrzewania w beczkach. Używana samodzielnie, ale równie często w kupażach.

Tempranillo

Najważniejsza czerwona odmiana winorośli w Hiszpanii. Odmiana jest mało odporna na choroby i na zmiany temperatur. Daje wina o dobrej równowadze między kwasami, cukrami i barwnikami. Dojrzewa wcześnie i nadaje się zarówno do wyrobu lekkich, młodych win (większość), jak i długiego starzenia w beczkach i otrzymywania ciężkich, atramentowoczerwonych win. Zwykle stanowi 60-90% win Rioja. W Portugalii zwana jest tinta roriz.

Nebbiolo

Włoska odmiana uprawiana głównie w Piemoncie, gdzie wytwarzane są z niej m.in. wina barolo i barbaresco. Daje bardzo ekstraktywne, taniczne, trwałe (zaliczane do najbardziej długowiecznych na świecie), mocne wina, niemal ostre, o wysokiej zawartości kwasów. Z wiekiem dojrzewają, stając się niemal aksamitne, nie tracąc jednocześnie swojej gęstości i nabierając niezwykle złożonych zapachów.

Gamay

Odmiana pochodząca z Francji, gdzie osiągnęła największą popularność w południowej Burgundii w apelacji Beaujolais. Daje wina owocowo-kwiatowe, o zauważalnym poziomie kwasowości. Większość win z tej odmiany powinno być konsumowane jako młode.

Garnacha / Grenache

Hiszpańsko-francuska odmiana winogron. Jej powierzchnia upraw należy do największych na świecie wśród czerwonych szczepów. Daje mocne, ekstraktywne wina, o owocowym smaku, małej kwasowości i bardzo intensywnej barwie. Najlepsze wina powstają z bardzo starych, nawet stuletnich krzewów. Stosowana także do produkcji win likierowych.

Malbec

Odmiana z południowo-zachodniej Francji. Obecnie jest uprawiana przede wszystkim w Argentynie, gdzie nazywa się ją odmianą narodową. Wina z tej odmiany charakteryzują się wysoką tanicznością i esencjonalną, ciemną barwą, ponadto są bardzo aromatyczne i dobrze zbudowane. Wina o wysokiej jakości są przeważnie beczkowane.

Carménère

Odmiana pochodząca z Francji (Bordeaux), ale dziś występuje głównie w Chile, gdzie awansowała do miana odmiany narodowej. Daje wina o głębokim kolorze i wyjątkowo wysokiej jakości. Często są to wina bardzo skoncentrowane i gęste. Jest to odmiana trudna w uprawie, gdyż wada genetyczna powoduje często bardzo niskie plony. Wielce ceniona także w kupażach. Dobrze dojrzewa w dębowych baryłkach.

Zinfandel

Odmiana wywodząca się z USA. Powiązana z odmianą Primitivo. Używana głównie do produkcji tanich win rose. W większości daje wina proste, mocno owocowe, do wypicia w ciągu 2–3 lat. Szczególnej jakości są wina produkowane ze starych krzewów, które na etykiecie są oznaczone jako Old Vine.

Tannat

Odmiana pochodząca z Francji, mocno rozpowszechniona w Urugwaju, gdzie stanowi odmianę narodową. Daje mocne, ekstraktywne i intensywnie zabarwione wina, o dużej zawartości taniny i kwasów. Wymaga dłuższego leżakowania, do czego się świetnie nadaje. Często używana w kupażu, do produkcji win różowych i wzmacnianych.

Blaufränkisch

Ciepłolubny, późno dojrzewający szczep wina, uprawiany głównie w Europie Środkowej. Daje wino lekkie, owocowe, o raczej kwasowym charakterze z wyczuwalnymi garbnikami i odrobiną pikanterii.Przeznaczony do szybkiego spożycia, ale w niektórych przypadkach poddawany także starzeniu.

Cabernet Franc

Odmiana pochodząca z Francji, jedna z bardziej rozpowszechnionych i popularnych, uprawiana na całym świecie. Kojarzona najbardziej z regionem Bordeaux i Doliną Loary. Daje wina niezbyt intensywnie zabarwione, o umiarkowanej zawartość tanin, miękkie w smaku, aromatyczne, dojrzewające krócej niż cabernet sauvignon. Jest bardzo ceniona zwłaszcza przy mieszaniu obu odmian.

Barbera

Odmiana pochodząca z włoskiego Piemontu, obecnie jest jedną z najczęściej sadzonych we Włoszech (po sangiovese i montepulciano). Daje wina o bardzo intensywny aromacie czerwonych owoców. W zetknięciu z dębową beczką zyskuje większy potencjał starzenia. W Ameryce Płd. używana głównie przy kupażach.

Dornfelder

Odmiana uprawiana głównie w Hesji Nadreńskiej i Palatynacie. Stworzona w 1955 roku w szkole winiarskiej w Weinsbergu. Nazwa pochodzi od nazwiska założyciela szkoły. Daje wina o intensywnej barwie i dobrej kwasowości. Obecnie coraz częściej wykorzystywana do produkcji win leżakowanych w beczkach i butelkach.

Primitivo

Odmiana pochodzi ze środkowej Dalmacji, gdzie nazywano ją trebidragiem. Największą sławę zdobyła jednak w Apulii na południu Włoch i jako zinfandel w Kalifornii. Daje zarówno proste owocowe wina jak i cięższe, mogące dłużej dojrzewać w beczkach oraz słodkie, wzmacniane na wzór porto. Cechą charakterystyczną tej odmiany jest duża zawartość cukru co często prowadzi do poziomu alkoholu pow.15% .

Meunier (Pinot Meunier)

Po chardonnay i pinot noir trzecia z klasycznych odmian Szampanii. Odmiana pokrewna od pinot noir, ale bezpieczniejsza i łatwiejsza w uprawie. W Niemczech produkuje się z tej odmiany (nazywanej tam schwarzriesling albo müller-traube) czerwone wina odmianowe.

Petit Verdot

Odmiana należąca kiedyś do wielkiej szóstki z Bordeaux, a a obecnie stanowiąca zaledwie rzadki dodatek do bordoskich kupaży. Odmiana ta lepiej radzi sobie w Nowym Świecie gdzie w latach osiemdziesiątych nastąpiło jej odrodzenie. Petit Verdot daje wina niemal czarne z fioletowymi refleksami o gęstej strukturze, pełne tanin i głębokiej owocowości.

Pinotage

Południowoafrykańska odmiana czerwonych winogron, krzyżówka odmiany cinsault (zwanej w RPA hermitage) oraz pinot noir. Uważana za jedyną udaną afrykańską krzyżówkę winorośli. Krzyżówka została stworzona w 1925 roku przez prof. Perolda ze Stellenbosch. Odmiana daje wina od lekkich po średnio ekstraktywne, dość intensywnie zabarwione, nadające się do picia szybciej niż np. cabernet sauvignon.

Touriga nacional

Najszlachetniejsza z czerwonych odmian z Portugalii, ważny składnik win porto, ale także znakomitych win wytrawnych głównie z północnej części kraju. Powstają z niej wina wyraziście taniczne, mocarne, o wysokim procencie alkoholu i długim potencjale dojrzewania.

Zweigelt

Krzyżówka szczepów saint-laurent i blaufränkisch będąca główną czerwoną odmianą w Austrii (szczególnie w Burgenlandzie). Najczęściej powstają z niej niedrogie winna codziennego użytku. Sporadycznie starzona.

Cinsault

Odmiana winorośli popularna głównie jako dodatek do kupażu w Dolinie Rodanu i Langwedocji. Stosowana również jako podstawa do produkcji win różowych.

Mourvèdre

Francuski synonim czerwonej odmiany monastrell, która narodziła się w hiszpańskim Lewancie. Jako jedna z niewielu nie boi się upałów, daje wina gęste, intensywnie owocowe, oleiste. Klasyczny składnik kupażu na południu doliny Rodanu.

Tinta Barroca

Odmiana pochodząca z Portugalii używana głównie w kupażach (także do produkcji porto), gromadząca duże ilości cukru, a zatem dająca wina mocne, choć nierzadko pozbawione wystarczającej kwasowości.