Arrack
Definicja
Arrack to destylowany napój alkoholowy wytwarzany zwykle w Azji Południowo-Wschodniej. W zależności od kraju pochodzenia produkowany jest ze sfermentowanego soku z kwiatów palmy kokosowej, mleczka kokosowego lub melasy z dodatkiem zbóż lub/i owoców. Może być kupażowany oraz starzony w beczkach.
Istnieją trzy podstawowe style arrack:
- Batavia arrack (Indonezja),
- Ceylon arrack (zwany również “coconut arrack”/ Sri Lanka),
- Lambanóg (Filipiny).
Historia
Pochodzenia arrack-u nie jest dokładnie znane, choć wiadomo, że jest on jednym z najstarszych destylatów na świecie. Powszechnie uważa się go za poprzednika aguardiente, ojca znanego dziś rumu.
Pierwsze zachowane zapiski na temat arrack, pochodzą z XIII-sto wiecznych dzienników wielkiego podróżnika Marco Polo.
“Nie mają żadnego wina, z wyjątkiem takiego jakie będę teraz opisywać. Musisz wiedzieć, że czerpią je z pewnego rodzaju drzewa, które rośnie na ich terenach. Kiedy chcą stworzyć wino tną gałąź drzewa, i przywiązują wielką pulę na łodydze, w miejscu w którym gałąź została nacięta; w ciągu dnia i nocy sokami garnek będzie wypełniony. To wino jest doskonałe do picia i mam zarówno białe jak i czerwone. To jest tak, że ma moc przewyższającą chore obrzęki i leczy chore śledziony.”
Etymologia
Słowo „arrack” ma prawdopodobnie pochodzenie arabskie. Oznacza „kondensację”, co nawiązuje do procesu destylacji. Nie należy go jednak mylić z “arakiem” – znacznie bardziej popularnym obecnie destylatem o smaku anyżu, który zwykle można znaleźć na Bliskim Wschodzie.
Rodzaje
Batavia arrack (Indonezja)
Batavia arrack jest to najczęściej kupaż destylatów (także starzonych) wytwarzanych z melasy trzciny cukrowej z dodatkiem przefermentowanego czerwonego ryżu. Proces destylacji odbywa się w tradycyjnych aparatach destylacyjnych, a objętość alkoholu po destylacji wynosi ok. 70%. Ze względu na swoje duże podobieństwo do rumu, zwany jest również “rumem z Indonezji”.
Batavia arrack szczególną popularność osiągnął w czasach epoki kolonialnej, gdy za sprawą organizacji handlowej zwanej Holenderską Kompanią Wschodnioindyjską importowany był do portów w Amsterdamie i Rotterdamie. Obecnie najbardziej znaną marką batavia arrack jest By The Dutch. W Indonezji arrack jest także często wytwarzany jako bimber w domowych warunkach.
Nazwa batavia arrack wywodzi się od historycznej nazwy miasta Dżakarta, które jest stolicą Indonezji.
By the Dutch Batavia Arrack (Alk. 48%)
By the Dutch Batavia Arrack jest to kupaż destylatów starzonych do 8 lat w dębowych beczkach na wyspie Java w Indonezji. Proces kupażu i butelkowania odbywa się w Amsterdamie. W jego bukiecie znajdują się akcenty cytrusów, gorzkiej czekolady, dębiny i przypraw.
Cena: ~220 zł (butelka 0,7l)
Ceylon arrack (Sri Lanka)
Proces produkcyjny ceylon arrack rozpoczyna się od pozyskania soku z nieotwartego kwiatu kokosa, który jest ręcznie zbierany, z połączonych linami, wierzchołków palmy kokosowej przez mężczyzn zwanych “toddy tappers” (zobacz video ). Jedno drzewo może dostarczyć nawet do dwóch litrów soku dziennie. Następnie zebrany sok zbierany jest w dużych kadziach produkowanych z lokalnego drzewa halmilla, gdzie ze względu na dużą koncentrację cukru oraz naturalnych drożdży samoistnie i naturalnie fermentuje do łagodnego napoju alkoholowego zwanego “winem palmowym” (ang. „toddy”). Fermentacja wina palmowego odbywa się do osiągnięcia przez niego zawartości alkoholu wynoszącej 5-7%, kiedy to napój jest uznany za gotowy do destylacji.
Proces destylacji może odbywać się z zarówno w tradycyjnych, jak i kolumnowych aparatach destylacyjnych. Otrzymany destylat może być od razu zabutelkowany i przeznaczony do sprzedaży lub starzony nawet przez okres kilkunastu lat.
Ceylon arrack jest tradycyjnym alkoholem Sri Lanki, gdzie zwykle spożywany jest samodzielnie lub z popularnym w tamtym rejonie piwem imbirowym. Największym producentem ceylon arrack jest firma DCSL (Distilleries Company of Sri Lanka). W Polsce dostępny jest głównie arrack produkowany przez firmę Rockland Distilleries.
Ceylon Arrack (Alk. 40%)
Ceylon Arrack otrzymywany jest z soku z palmy kokosowej, który jest zbierany w tradycyjny sposób przez „toddy tappers” oraz leżakowanym w kadziach z lokalnego drewna halmilli. Ceylon Arrack produkowany jest przez Rockland Distilleries Tlc, firmę zajmującą się destylacją arrack-u od 1924 roku.
Cena: ~150 zł (butelka 0,7l)
Lambanóg (Filipiny)
Lambanóg to tradycyjny filipiński napój alkoholowy o zawartości alkoholu 40-45%. Podobnie jak ceylon arrack wytwarzany jest z naturalnie fermentowanego soku kokosowego (zwanego w tym przypadku tubâ). Produkcja lambanóg odbywa się zarówno na skalę przemysłową, jak i bardzo często na skalę indywidualną, jako bimber w domowych warunkach.
Tradycyjnie lambanóg serwowany był na czysto, dlatego często nazywany jest wódką koksową. Obecnie dostępny jest jednak w wielu wariantach smakowych (i kolorowych).
Największe ilości lambanóg wytwarzane są prowincjach Quezon, Laguna, i Batangas, gdzie znajdują się największe na Filipinach plantacje kokosów. Do największych producentów należą Mallari Distillery, Buncayo Distillery oraz Capistrano Distillery.
