Proces produkcji wina białego
Proces produkcji wina białego można podzielić na następujące etapy:
Zbiór i selekcja
Zbiór, szczególnie w cieplejszych regionach, odbywa się często nocą lub wczesnym rankiem, kiedy panują niższe temperatury. Niższa temperatura hamuje uwalniania się związków aromatycznych z winogron, a tym samym pozwala zachować większą ilość aromatów oraz świeżej kwasowości. Zbiór może odbywać się w sposób ręczny lub mechaniczny. W przypadku zbiorów ręcznych, zbierane grona mogą być również wstępnie selekcjonowane.
Najważniejszym problemem win białych jest podatność na utlenianie. Pod wpływem powietrza ich moszcz szybko traci owocową świeżość, brązowieje i nabiera gorzkich posmaków. Z tego względu już podczas samych zbiorów należy wykluczyć wszelkie możliwości uszkodzenia winogron (pęknięcia skórki, zgniecenia, ślady gnicia lub pleśni), które mogą fatalnie odbić się na późniejszej jakości wina.
Po ukończeniu zbioru, owoce w stanie nienaruszonym powinny jak najszybciej znaleźć się w winiarni, gdzie w przypadku wyrobu win o najwyższej jakości są selekcjonowane na stołach sortowniczych, celem odrzucenia uszkodzonych, nadgniłych lub niedojrzałych jagód.
Tłoczenie
Zebrane (i w niektórych przypadkach wyselekcjonowane) winogrona są miażdżone i pozbawione szypułek w tzw. młynkach. Miazgę tłoczy się od razu w prasie, dzięki czemu otrzymywany jest otrzymywany jest świeży sok (moszcz). Sposób tłoczenia ma zasadniczy wpływ na jakość wina – im stosowany nacisk w prasie koszowej lub pneumatycznej jest lżejszy, tym lepsze będzie wino. Z tego względu najsłynniejsze wytwórnie stosują do produkcji tylko pierwszą frakcję otrzymanego moszczu, a resztę odsprzedają wytwórcom win stołowych lub gorzelnią.
Sedymentacja
Otrzymany moszcz zostaje schłodzony (zwykle do temperatury 4*C) i zwykle delikatnie siarkowany, w celu uniknięcie jego utlenienia. Następnie poddaje się go sedymentacji, czyli wytrącaniu się zmętnień. W tym celu pozostawia się ciecz w zbiorniku na kilkanaście godzin lub nawet dobę, aby opadły na dno wszelkie zanieczyszczenia pozostałe po tłoczeniu (pestki, drobinki skórek, fragmenty szypułek i cząstki miąższu). Po sedymentacji moszcz zlewa się znad osadu. W zależności od potrzeb i warunków klimatycznych oraz przepisów prawnych na danym obszarze, moszcz można dokwasić lub dosłodzić cukrem lub koncentratem gronowym, jednak nie są to zabiegi zbyt szlachetne, a w wielu regionach lub państwach zakazane.
Fermentacja
Sklarowany moszcz szczepi się matką drożdżową (pracującymi już drożdżami w roztworze cukrowym lub niewielkiej ilości moszczu). W wyniku fermentacji zawarty w moszczu cukier przemienia się w alkohol i dwutlenek węgla. W procesie tym wydziela się również ciepło i powstaje szereg ubocznych produktów, jak gliceryna i lotne związki aromatyczne. Fermentację win białych prowadzi się w kadziach ze stali nierdzewnej albo (rzadziej) w beczkach drewnianych. W każdym przypadku należy kontrolować temperaturę tego procesu, gdyż “przegrzanie” fermentującego moszczu powoduje utratę związków aromatycznych. Wina białe fermentują dziś w stosunkowo niskiej temperaturze, najczęściej około 15-23*C.
Kolejnym etapem (nie zawsze stosowanym) jest fermentacja jabłkowo-mlekowa, w czasie której pochodzący z winogron ostry kwas jabłkowy pod wpływem bakterii kwasu mlekowego przekształca się w winie w łagodniejszy kwas mlekowy. W ten sposób wino staje się mniej kwaśne i bardziej stabilne. Proces ten zachodzi najczęściej samoczynnie po zakończeniu fermentacji alkoholowej, jednak dla pełnej kontroli procesu może być wywołany poprzez dodanie bakterii mlekowych. W przypadku lekkich win białych ten zabieg nie jest stosowany, gdyż pozbawia wino świeżości. jest natomiast stosowany zwyczajowo dla ciężkich win dojrzewających w beczkach.
Drewniane tanki fermentacyjne Stalowe tanki fermentacyjne
Klarowanie i filtrowanie
Po zakończeniu fermentacji wino jest kilkukrotnie zlewane znad osadu. Stosuje się również środki klarujące (głównie bentonit) oraz filtruje się wino. Niektóre wina pozostawia się przez kilka miesięcy nad osadem (metoda sur lie), przez co stają się one bardziej ekstraktywne i aromatyczne.
Leżakowanie
Przez kilka tygodni po zakończeniu fermentacji i ściągnięciu znad osadu wino nie nadaje się jeszcze do spożycia – jest lekko gorzkawe, drożdżowe i pachnie surowizną owocową, a przy tym zawiera też sporo dwutlenku węgla. Wina lżejsze leżakują w tankach i trafiają do sprzedaży z reguły po kilku miesiącach od momentu zbioru (na wiosnę roku następnego), choć czasami ten okres ulega skróceniu. Wina cięższe klarują się przez pewien okres w dużych zbiornikach, po czym trafią do beczek. Wraz z dojrzewaniem wino staje się łagodniejsze w smaku oraz zyskuje bogatszy i bardziej złożony aromat.
Źródło: “Wiedza o Winie. Tom I. Podstawy” – Michał Bardel, Wojciech Gogoliński.