Proces produkcji wina czerwonego
Proces produkcji wina czerwonego można podzielić na następujące etapy:
Zbiór i selekcja
Zbiór winogron odbywa się ręcznie lub mechanicznie. Następnie na specjalnych stołach-taśmociągach są one poddawane selekcji, gdzie usunięte zostają grona uszkodzone, nadgnite, spleśniałe lub nie całkiem dojrzałe. Dokładność selekcji ma bardzo duży wpływ na końcową jakość wina.
Dalej wyselekcjonowane owoce są odszypułkowane i zgniatane na miazgę przy pomocy młynka.
Maceracja
Maceracja miazgi winogronowej jest jednym z kluczowych procesów produkcji. Celem tego zabiegu jest uwolnienie znajdujących się w skórkach barwników, garbników i substancji aromatycznych, by przeszły one do moszczu, a następnie do wina. Im dłużej trwa maceracja, tym lepiej zabarwione i bardziej taniczne będzie wino.
Fermentacja
Proces maceracji rozpoczyna się zwykle wraz z fermentacją alkoholową i w zależności od zastosowanej technologii oraz zamierzonego stylu wina może trwać od kilku dni do czterech tygodni. W przeciwieństwie do win białych, przy wyrobie win czerwonych fermentacji poddaje się całą miazgę, wraz ze skórkami i pestkami, a niekiedy nawet szypułkami (niegdyś był to jedyny sposób). Fermentacja przebiega najczęściej w temperaturze 26-30*C. W czasie jej trwania na powierzchni miazgi tworzy się kożuch ze skórek i innych stałych części winogron, wypychanych przez CO2 do góry. Aby proces ekstrakcji przebiegał właściwie, skórki powinny być zanurzone w moszczu, dlatego miazgę podczas maceracji miesza się co najmniej kilka razy na dobę. Kiedyś kożuch wtłaczano ręcznie do wina, dziś co raz częściej przepompowuje się wino z dołu kadzi na górę. Stosuje się również mieszadła i kadzie obrotowe (rotofermentatory), których zasada działania przypomina nieco pracę betoniarki.
Gdy młode wino osiągnie już właściwą barwę i nasycenie garbnikami, oddziela się je od miazgi. Najpierw zlewa się z kadzi samociek (tzw. wino obciekowe), a pozostałą pulpę tłoczy się, otrzymując bardzo garbnikowe wino tłoczone.
Kolejnym etapem produkcji jest fermentacja jabłkowo-mlekowa, podczas której znajdujący się w winie ostry w smaku kwas jabłkowy jest rozkładany przez bakterie kwasu mlekowego na znacznie łagodniejszy kwas mlekowy i CO2.
Leżakowanie
Wino czerwone wymaga dłuższego okresu dojrzewania niż wino białe, różowe i czerwone typu nouveau (tzw. nowalijki). Rzadko jest butelkowane wcześniej niż po 5-6 miesiącach, a często dopiero po roku lub dwóch. Większość czerwonych win po zakończeniu fermentacji odznacza się bowiem wysoką zawartością garbników i często ostrym, nieprzyjemnym, surowym smakiem. W czasie starzenia bardzo wiele związków chemicznych wchodzi w reakcje między sobą, powstają w ten sposób skomplikowane struktury chemiczne, z których część wytrąca się podczas dojrzewania wina w formie osadu. Aby jednak dokonały się te korzystne zmiany, potrzebne są dwa czynniki: czas i bardzo umiarkowany dopływ tlenu.
Najlepszym środowiskiem do dojrzewania czerwonego wina do dziś pozostaje drewniana beczka. Pojemnik ten nie jest szczelny i zapewnia stały dopływ niewielkich ilości powietrza do wina. Dlatego wino wlane do jakiekolwiek beczki (dużej, małej, nowej, czy starej) szybko zaokrągla smak. Natomiast w kontakcie z nowym drewnem dębowym wino zostaje wzbogacone o dodatkową ilość garbników (co przedłuża jego żywotność) oraz nowe nuty aromatyczno-smakowe (kokos, wanilia, masło, karmel). Beczka to świetne rozwiązanie, jednak niezwykle drogie – z jednej beczki (o poj. 228 litrów) otrzymuje się ok. 300 butelek wina, a koszt nowej beczki z francuskiego dębu może sięgać nawet 1000 Euro. Z tego względu, bardzo często stosuje się beczki używane kilkukrotnie (przeważnie do 3 razy).
Z przyczyn ekonomicznych większość win czerwonych dojrzewa jednak w szczelnych kadziach stalowych lub betonowych. By zapewnić winu odpowiedni kontakt z powietrzem, przepompowuje się je z kadzi do kadzi kilka razy na dzień, a potem co kilka dni i tygodni, również przez sito mające oddzielić np. pestki.
Coraz częściej w czasie dojrzewanie stosuje się tzw. mikrooksydację, czyli wtłoczenie ściśle odmierzonej dawki powietrza do kadzi fermentacyjnej przy pomocy specjalnych urządzeń. W przypadku tanich win czerwonych, coraz częściej również dodaje się wiórki dębowe (tzw. chipsy) lub nawet całe sztachety dębowe do stalowych lub betonowych kadzi, aby w ten sposób uzyskać efekt “starzenia w beczce”.
Klarowanie i filtrowanie
Ostatnim etapem winifikacji jest butelkowanie i korkowanie. Wcześniej wina są filtrowane lub wytrącane nad osadem innymi metodami (np. białkiem kurzym). Bezpośrednio przed rozlewem uzupełnia się SO2 w winie, by w butelkach nie zachodziły już żadne zmiany mikrobiologiczne. W przypadku lżejszych win czerwonych coraz częściej stosuje się różne alternatywne zamknięcia jak plastikowe korki lub metalowe zakrętki. Natomiast wina przeznaczone do dłuższego przechowywania wciąż tradycyjnie zamyka się długimi, naturalnymi korkami. W niektórych regionach, jak np. Bordeaux czy Rioja, wina wyższej klasy są jeszcze przez 1-2 lata starzone w butelkach, zanim trafią do sprzedaży.